انزوای کنسرت‌های بومی در استان بوشهر؛
پیشتازی کنسرت‌های پاپ با فروش 5/4 برابری
سودابه زیارتی: موسیقی و حرکت آن چنان در تار و پود زندگی مردم بوشهر تنیده و چنان با روح آنان آمیخته و عجین شده است که گویی ممد حیات است برایشان و مفرح ذات و جدا از آن هرگز نتوانند شدن.
موسیقی بوشهر خود به تنهایی و یک تنه، فرهنگی بس غنی دارد و هر کس با شنیدن آن بدون هیچ توضیحی تا عمیق ترین لایه های تاریخ آن هم سفر می کند. شاید از همین روست که بوشهری ها همواره پذیرای موسیقی و آواها و نواهای دیگر مناطق کشور نیز بوده اند و چهره های موسیقایی زیادی را نیز در دامان خود پرورانده اند.
در یک کلام می توان گفت که بوشهر و بوشهری از تولد تا مرگ با موسیقی چشم به دنیا گشوده و با حرکت و ریتم نفس می کشد و زندگی می کند. همین درهم تنیدگی باعث شده تا استان بوشهر بازاری برای عرضه و اجرای بسیاری از کنسرت های موسیقی نیز باشد. موسسات فرهنگی هنری که اجازه برگزاری کنسرت را دارند، موسسات تبلیغاتی با تعامل با این موسسات و گاهی نیز کنسرت گذاران خارج استانی و... هر ساله اقدام به برگزاری کنسرت های زیادی در بوشهر و شهرستان های تابعه می کنند که در این گزارش به آن پرداخته خواهد شد.. هرچند که قانون به منظور حمایت از موسسات محلی به کنسرت گذاران و موسسات فرهنگی و هنری خارج از استان مربوط، اجازه برگزاری کنسرت را نمی دهد اما آن ها هم با دور زدن قانون و هم در مواردی با تعامل با اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، خوانندگان مختلفی را برای اجرا و برگزاری کنسرت معرفی می کنند. استان بوشهر نیز به دلایلی که ذکر شد و از طرفی رویکرد موافق و مثبت متولی فرهنگی و هنری خود طی چند سال گذشته میزبان بسیاری از خوانندگان بنام و غیربنامی بوده است که برای اجرای کنسرت به بوشهر و شهرستان های دیگر استان آمده اند. هرچند برخی از این خوانندگان نیز شهرت آن چنانی نداشته و تنها به علت استقبال مردم بوشهر از برگزاری کنسرت های موسیقی، وقت را مغتنم شمرده و برای معرفی و پرزنت خود بوشهر را مقصد سفر انتخاب کرده اند. این اتفاق را را می‌توان از جهاتی مورد بررسی قرار داد؛ از یک سو تعامل موسیقایی استان بوشهر با دیگر هنرمندان این حوزه(که اگر بتواند به رشد و پویایی و توسعه موسیقی بوشهر کمک کند، می توان از آن استقبال و آن را تقویت کرد.) و از سوی دیگر افزایش شادابی و نشاط در جامعه پراسترس و غم‌زده امروز نشان از بازخوردهای مثبت این مساله دارد اما مساله دیگری که می توان آن را مورد تاکید قرار داد، عدم اقبال کنسرت های موسیقی محلی در استان بوشهر است که با نگاهی اجمالی به اجراها از ابتدای سال جاری تا به حال در استان می توان گفت که اجرای کنسرت های بومی نسبت به کنسرت های پاپ، تقریبا هشت به یک است. به عبارت دیگر و بر اساس این گزارش از ابتدای سال 1396 در استان بوشهر حدود 16 کنسرت پاپ در بوشهر و شهرستان های دیگر آن برگزار شده و تعداد کنسرت های محلی در این مدت زمان، کمتر از سه یا چهار اجرا بوده است. این عدد نشان می دهد که کنسرت‌های محلی به دلایلی که در ادامه این گزارش و به نقل از یکی از هنرمندان این حوزه به آن اشاره می شود به انزوا رفته اند. هرچند که کنسرت های پاپ همواره با استقبال بوده و به ویژه قشر جوان جامعه متقاضی و مشتری پرو پا قرص این نوع موسیقی است اما گرانی بلیط در کنار فشارهای اقتصادی خانواده ها باعث می شود که این برنامه ها آنطور که باید در میان همه اقشار جامعه گسترده نشده و قشر کم درآمد و آسیب پذیر اقتصادی جامعه در استفاده و لذت بردن از این برنامه ها محروم بمانند.
اگر به طور تقریبی بخواهیم چند کنسرت نسبتا شاخص را از ابتدای سال جاری تا امروز در استان بوشهر بررسی کنیم، می توانیم به کنسرت های: رضا صادقی (چهار سانس)، زانیار(سه سانس)، مهدی یراحی(یک سانس)، فرزاد مستوفی(دو سانس)، محمدرضا گلزار(دو سانس)، علی قمصری(یک سانس)، حامد همایون(یک سانس)، حمید عسکری(یک سانس)، شهاب مظفر(یک سانس)، گروه سِوِن(دو سانس)، هیراب(یک سانس)، احسان خواجه امیری(6 سانس)، علی زندوکیلی(چهار سانس)، بابک جهانبخش(چهار سانس)، محمد علیزاده(6 سانس) و... اشاره کنیم. اگر سری به سایت های فروش بلیط کنسرت ها در بوشهر بزنید متوجه می شوید که فروش بلیط ها از کف قیمت از 30 الی 35 هزار تومان شروع شده و به 80، 90 و 100 هزار تومان می رسد و البته بگذریم از اینکه بسیاری از این خوانندگان در استان های دیگر کشور نهایت نرخ بلیط های کنسرتشان به شصت تا هفتاد تومان می رسد. اما برای محاسبه اینکه از ابتدای سال جاری تا به حال مردم استان چه مقدار پول بابت شرکت در این کنسرت ها کرده اند، متوسط نرخ بلیط ها را 70 هزار تومان در نظر می گیریم که با احتساب تعداد سانس های برگزار شده و تعداد صندلی ها در هر سانس به رقمی معادل یک میلیارد و 108 میلیون و 800 هزار تومان-1108800000- خواهیم رسید و اگر این مبلغ را با فروش دو کنسرت برگزار شده «شبدیز» و «نی‌مه» مقایسه کرده و حتی برای هر کدام نیز چهار سانس اجرا را در نظر بگیریم به رقمی معادل 246 میلیون و 400 هزار تومان می رسیم. این محاسبات نشان می دهد که فروش بلیط کنسرت های پاپ در بوشهر تقریبا 5/4 برابر بیشتر از فروش بلیط کنسرت های محلی و بومی است و به نسبت نیز سود و درآمد نیز چهار و نیم برابر خواهد بود.
امیر میرشکاری، خواننده و هنرمند موسیقی بومی بوشهر از مشکلاتی می‌نویسد که اغلب گروه‌ها و فعالان موسیقی استان از آن رنج می برند. او در مصاحبه ای اختصاصی که چندی پیش با نگارنده انجام داده و در هفته نامه «بوشهر امروز» نیز به چاپ رسید، این مشکلات را این گونه شرح می‌دهد:
نبودن کارگاه اختصاصی موسیقی مقامی
«با وجود درخواست های مکرر علاقمندان به این نوع موسیقی، تابحال هیچ آموزشگاه و یا کارگاه اختصاصی موسیقی مقامی در بوشهر نداشتیم که سیستمی بوده و به صورت تخصصی علاقمندان را تحت آموزش قرار دهد. البته آموزشگاه هایی وجود داشته است که به شکلی پراکنده به این نوع موسیقی می پردازند اما سازماندهی نشده اند.»
انجمن موسیقی
«انجمن های موسیقی وظایفی دارند که این وظایف در مناطق مختلف و استان های کشور تعریف شده هستند. از جمله اقداماتی که انجمن موسیقی انجام می دهد پیگیری برگزاری جشنواره های موسیقی است. در بوشهر حدود 15 سال از برزگرای آخرین جشنواره موسیقی می گذرد و طی این سال ها هیچ جشنواره دیگری در این زمینه در استان برگزار نشده است. جشنواره ها تاثیر فراوانی در ایجاد انگیزه و پرورش استعداد های نو دارند.
عدم حمایت اداره ارشاد از موسیقی محلی: اولین انتظار ما از اداره ارشاد این است که در تاریخ دهی کنسرت ها اولویت و نگاه ویژه بر هنرمندان بومی استان باشد تا گروه های غیر بومی. در چند سال اخیر شاهد بودیم که گروه های غیر بومی از شهر های مختلف کشور و از پایتخت برای برگزاری کنسرت به بوشهر می آیند و به سهولت نیز مجوز تاریخ برگزاری خود را از ارشاد می گیرند. اما این مسئله برای گروه های بومی با چالش های زیادی مواجه است. در حال حاضر گروه موسیقی بومی درجه یک در بوشهر گروه لیان است که به جرات می توان گفت که با گروه های درجه یک کشوری برابری می کند و حتی از آنها پیشی می گیرد. این را به این علت می گویم که گروه های بومی هر منطقه می توانند در کنار گروه های دیگر که قوی تر هستند، دیده شده و تقویت شوند. اداره ارشاد باید در چینش تاریخ ها به‌گونه‌ای عمل کند که کمترین صدمه و آسیب متوجه گروه محلی شود. ولی متاسفانه همیشه بر عکس این جریان را از اداره ارشاد شاهد هستیم. حتی به اعتراضات ما و دیگر اهالی موسیقی و گروه های محلی کمترین توجهی نمی شود. گویی در این شرایط و وضعیت بحرانی اقتصادی معیشت اهالی موسیقی برای ارشاد کمترین اهمیت را دارد. سال گذشته از 5 کنسرت موسیقی بومی که در بوشهر برگزار شده است چهار مورد آن با ضرر مواجه شدند و این یک فاجعه محسوب می شود.«
آینده مبهم
«آینده یک هنرمند آن هم هنرمند موسیقی مقامی بسیار مبهم است. این هنرمندان وقتی وارد دهه سوم زندگی می‌شوند، عمیقا نسبت به آینده احساس خطر می کنند. زیرا به لحاظ اقتصادی وضعیت بغرنجی دارند. شاید تنها 5 یا 10 در صد از هنرمندان م توانند با کار‌کردن در زمینه موسیقی امورات خود را بگذرانند اما بقیه باید موسیقی را ترک کرده و برای کسب معیشت چاره دیگری بجویند.»
عدم وجود سالن اجرای استاندارد
«در استان بوشهر سالنی استاندار که در شان این موسیقی باشد، وجود ندراد. این در حالی است که گروه های موسیقی بوشهر حتی در جامعه بین المللی حضور یافته، درخشیده و به عنوان سفیران فرهنگی، استان را به خوبی معرفی کرده اند. بنابراین حداقل امکانی که باید برای آنها فراهم شود ایجاد یک سالن استاندارد موسیقی است. در حال حاضر ما برای اجرای کنسرت باید به سالن سینما برویم. سینمایی که در اصل محل اکران فیلم است، درحالی که دیوارها و سطوح داخلی سینما آکوستیک نیست و سخت‌افزارهای مناسب جهت برگزاری یک کنسرت موسیقی را ندارد، آن هم کنسرت بومی و محلی که صدای سازها در آن بسیار بلند بوده و در سالن سینما افت کیفی پیدا می کند.»
از سوی دیگر نیز البته موسسات فرهنگی و هنری که اغلب برگزار کننده و یا تهیه کننده اغلب کنسرت ها نیز هستند هم از گرانی هزینه های جانبی شکایت داشته و دلیل عمده بالابودن قیمت بلیط های کنسرت را ناشی از عواملی می دانند که از میان آنها می توان به هزینه بلیط هواپیما، هلتینگ و اقامت، اجاره سالن، نورپردازی، صدا و... اشاره کرد که تمامی این هزینه ها را باید در یک سانس اجرا بازگرداند تا برگزاری کنسرت برای آنها سودده باشد. نداشتن سالن مناسب اجرای موسیقی با ظرفیت و گنجایش کافی که بتواند در کاهش نرخ بلیط ها موثر باشد نیز یکی دیگر از دلایلی است که آن ها در این ارتباط ذکر می کنند.
در پایان تنها به ذکر این نکته بسنده می کنیم که قصد ما از انتشار این گزارش اطلاع رسانی و آگاهی خوانندگان از جزئیات و برگزاری کنسرت های پاپ و موسیقی بومی و محلی در استان بوشهر و نیز بررسی مشکلات پیش روی هنرمندان، مخاطبان و برگزارکنندگان کنسرت های موسیقی است و روزنامه پیام عسلویه از نقطه نظرات هنرمندان و صاحبان اندیشه در این حوزه استقبال می کند.
در یک کلام می توان گفت که بوشهر و بوشهری از تولد تا مرگ با موسیقی چشم به دنیا گشوده و با حرکت و ریتم نفس می کشد و زندگی می کند. همین درهم تنیدگی باعث شده تا استان بوشهر بازاری برای عرضه و اجرای بسیاری از کنسرت های موسیقی نیز باشد. موسسات فرهنگی هنری که اجازه برگزاری کنسرت را دارند، موسسات تبلیغاتی با تعامل با این موسسات و گاهی نیز کنسرت گذاران خارج استانی و... هر ساله اقدام به برگزاری کنسرت های زیادی در بوشهر و شهرستان های تابعه می کنند که در این گزارش به آن پرداخته خواهد شد.. هرچند که قانون به منظور حمایت از موسسات محلی به کنسرت گذاران و موسسات فرهنگی و هنری خارج از استان مربوط، اجازه برگزاری کنسرت را نمی دهد اما آن ها هم با دور زدن قانون و هم در مواردی با تعامل با اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، خوانندگان مختلفی را برای اجرا و برگزاری کنسرت معرفی می کنند. استان بوشهر نیز به دلایلی که ذکر شد و از طرفی رویکرد موافق و مثبت متولی فرهنگی و هنری خود طی چند سال گذشته میزبان بسیاری از خوانندگان بنام و غیربنامی بوده است که برای اجرای کنسرت به بوشهر و شهرستان های دیگر استان آمده اند. هرچند برخی از این خوانندگان نیز شهرت آن چنانی نداشته و تنها به علت استقبال مردم بوشهر از برگزاری کنسرت های موسیقی، وقت را مغتنم شمرده و برای معرفی و پرزنت خود بوشهر را مقصد سفر انتخاب کرده اند. این اتفاق را را می‌توان از جهاتی مورد بررسی قرار داد؛ از یک سو تعامل موسیقایی استان بوشهر با دیگر هنرمندان این حوزه(که اگر بتواند به رشد و پویایی و توسعه موسیقی بوشهر کمک کند، می توان از آن استقبال و آن را تقویت کرد.) و از سوی دیگر افزایش شادابی و نشاط در جامعه پراسترس و غم‌زده امروز نشان از بازخوردهای مثبت این مساله دارد اما مساله دیگری که می توان آن را مورد تاکید قرار داد، عدم اقبال کنسرت های موسیقی محلی در استان بوشهر است که با نگاهی اجمالی به اجراها از ابتدای سال جاری تا به حال در استان می توان گفت که اجرای کنسرت های بومی نسبت به کنسرت های پاپ، تقریبا هشت به یک است. به عبارت دیگر و بر اساس این گزارش از ابتدای سال 1396 در استان بوشهر حدود 16 کنسرت پاپ در بوشهر و شهرستان های دیگر آن برگزار شده و تعداد کنسرت های محلی در این مدت زمان، کمتر از سه یا چهار اجرا بوده است. این عدد نشان می دهد که کنسرت‌های محلی به دلایلی که در ادامه این گزارش و به نقل از یکی از هنرمندان این حوزه به آن اشاره می شود به انزوا رفته اند. هرچند که کنسرت های پاپ همواره با استقبال بوده و به ویژه قشر جوان جامعه متقاضی و مشتری پرو پا قرص این نوع موسیقی است اما گرانی بلیط در کنار فشارهای اقتصادی خانواده ها باعث می شود که این برنامه ها آنطور که باید در میان همه اقشار جامعه گسترده نشده و قشر کم درآمد و آسیب پذیر اقتصادی جامعه در استفاده و لذت بردن از این برنامه ها محروم بمانند.
اگر به طور تقریبی بخواهیم چند کنسرت نسبتا شاخص را از ابتدای سال جاری تا امروز در استان بوشهر بررسی کنیم، می توانیم به کنسرت های: رضا صادقی (چهار سانس)، زانیار(سه سانس)، مهدی یراحی(یک سانس)، فرزاد مستوفی(دو سانس)، محمدرضا گلزار(دو سانس)، علی قمصری(یک سانس)، حامد همایون(یک سانس)، حمید عسکری(یک سانس)، شهاب مظفر(یک سانس)، گروه سِوِن(دو سانس)، هیراب(یک سانس)، احسان خواجه امیری(6 سانس)، علی زندوکیلی(چهار سانس)، بابک جهانبخش(چهار سانس)، محمد علیزاده(6 سانس) و... اشاره کنیم. اگر سری به سایت های فروش بلیط کنسرت ها در بوشهر بزنید متوجه می شوید که فروش بلیط ها از کف قیمت از 30 الی 35 هزار تومان شروع شده و به 80، 90 و 100 هزار تومان می رسد و البته بگذریم از اینکه بسیاری از این خوانندگان در استان های دیگر کشور نهایت نرخ بلیط های کنسرتشان به شصت تا هفتاد تومان می رسد. اما برای محاسبه اینکه از ابتدای سال جاری تا به حال مردم استان چه مقدار پول بابت شرکت در این کنسرت ها کرده اند، متوسط نرخ بلیط ها را 70 هزار تومان در نظر می گیریم که با احتساب تعداد سانس های برگزار شده و تعداد صندلی ها در هر سانس به رقمی معادل یک میلیارد و 108 میلیون و 800 هزار تومان-1108800000- خواهیم رسید و اگر این مبلغ را با فروش دو کنسرت برگزار شده «شبدیز» و «نی‌مه» مقایسه کرده و حتی برای هر کدام نیز چهار سانس اجرا را در نظر بگیریم به رقمی معادل 246 میلیون و 400 هزار تومان می رسیم. این محاسبات نشان می دهد که فروش بلیط کنسرت های پاپ در بوشهر تقریبا 5/4 برابر بیشتر از فروش بلیط کنسرت های محلی و بومی است و به نسبت نیز سود و درآمد نیز چهار و نیم برابر خواهد بود.
امیر میرشکاری، خواننده و هنرمند موسیقی بومی بوشهر از مشکلاتی می‌نویسد که اغلب گروه‌ها و فعالان موسیقی استان از آن رنج می برند. او در مصاحبه ای اختصاصی که چندی پیش با نگارنده انجام داده و در هفته نامه «بوشهر امروز» نیز به چاپ رسید، این مشکلات را این گونه شرح می‌دهد:
نبودن کارگاه اختصاصی موسیقی مقامی
«با وجود درخواست های مکرر علاقمندان به این نوع موسیقی، تابحال هیچ آموزشگاه و یا کارگاه اختصاصی موسیقی مقامی در بوشهر نداشتیم که سیستمی بوده و به صورت تخصصی علاقمندان را تحت آموزش قرار دهد. البته آموزشگاه هایی وجود داشته است که به شکلی پراکنده به این نوع موسیقی می پردازند اما سازماندهی نشده اند.»
انجمن موسیقی
«انجمن های موسیقی وظایفی دارند که این وظایف در مناطق مختلف و استان های کشور تعریف شده هستند. از جمله اقداماتی که انجمن موسیقی انجام می دهد پیگیری برگزاری جشنواره های موسیقی است. در بوشهر حدود 15 سال از برزگرای آخرین جشنواره موسیقی می گذرد و طی این سال ها هیچ جشنواره دیگری در این زمینه در استان برگزار نشده است. جشنواره ها تاثیر فراوانی در ایجاد انگیزه و پرورش استعداد های نو دارند.
عدم حمایت اداره ارشاد از موسیقی محلی: اولین انتظار ما از اداره ارشاد این است که در تاریخ دهی کنسرت ها اولویت و نگاه ویژه بر هنرمندان بومی استان باشد تا گروه های غیر بومی. در چند سال اخیر شاهد بودیم که گروه های غیر بومی از شهر های مختلف کشور و از پایتخت برای برگزاری کنسرت به بوشهر می آیند و به سهولت نیز مجوز تاریخ برگزاری خود را از ارشاد می گیرند. اما این مسئله برای گروه های بومی با چالش های زیادی مواجه است. در حال حاضر گروه موسیقی بومی درجه یک در بوشهر گروه لیان است که به جرات می توان گفت که با گروه های درجه یک کشوری برابری می کند و حتی از آنها پیشی می گیرد. این را به این علت می گویم که گروه های بومی هر منطقه می توانند در کنار گروه های دیگر که قوی تر هستند، دیده شده و تقویت شوند. اداره ارشاد باید در چینش تاریخ ها به‌گونه‌ای عمل کند که کمترین صدمه و آسیب متوجه گروه محلی شود. ولی متاسفانه همیشه بر عکس این جریان را از اداره ارشاد شاهد هستیم. حتی به اعتراضات ما و دیگر اهالی موسیقی و گروه های محلی کمترین توجهی نمی شود. گویی در این شرایط و وضعیت بحرانی اقتصادی معیشت اهالی موسیقی برای ارشاد کمترین اهمیت را دارد. سال گذشته از 5 کنسرت موسیقی بومی که در بوشهر برگزار شده است چهار مورد آن با ضرر مواجه شدند و این یک فاجعه محسوب می شود.«
آینده مبهم
«آینده یک هنرمند آن هم هنرمند موسیقی مقامی بسیار مبهم است. این هنرمندان وقتی وارد دهه سوم زندگی می‌شوند، عمیقا نسبت به آینده احساس خطر می کنند. زیرا به لحاظ اقتصادی وضعیت بغرنجی دارند. شاید تنها 5 یا 10 در صد از هنرمندان م توانند با کار‌کردن در زمینه موسیقی امورات خود را بگذرانند اما بقیه باید موسیقی را ترک کرده و برای کسب معیشت چاره دیگری بجویند.»
عدم وجود سالن اجرای استاندارد
«در استان بوشهر سالنی استاندار که در شان این موسیقی باشد، وجود ندراد. این در حالی است که گروه های موسیقی بوشهر حتی در جامعه بین المللی حضور یافته، درخشیده و به عنوان سفیران فرهنگی، استان را به خوبی معرفی کرده اند. بنابراین حداقل امکانی که باید برای آنها فراهم شود ایجاد یک سالن استاندارد موسیقی است. در حال حاضر ما برای اجرای کنسرت باید به سالن سینما برویم. سینمایی که در اصل محل اکران فیلم است، درحالی که دیوارها و سطوح داخلی سینما آکوستیک نیست و سخت‌افزارهای مناسب جهت برگزاری یک کنسرت موسیقی را ندارد، آن هم کنسرت بومی و محلی که صدای سازها در آن بسیار بلند بوده و در سالن سینما افت کیفی پیدا می کند.»
از سوی دیگر نیز البته موسسات فرهنگی و هنری که اغلب برگزار کننده و یا تهیه کننده اغلب کنسرت ها نیز هستند هم از گرانی هزینه های جانبی شکایت داشته و دلیل عمده بالابودن قیمت بلیط های کنسرت را ناشی از عواملی می دانند که از میان آنها می توان به هزینه بلیط هواپیما، هلتینگ و اقامت، اجاره سالن، نورپردازی، صدا و... اشاره کرد که تمامی این هزینه ها را باید در یک سانس اجرا بازگرداند تا برگزاری کنسرت برای آنها سودده باشد. نداشتن سالن مناسب اجرای موسیقی با ظرفیت و گنجایش کافی که بتواند در کاهش نرخ بلیط ها موثر باشد نیز یکی دیگر از دلایلی است که آن ها در این ارتباط ذکر می کنند.
در پایان تنها به ذکر این نکته بسنده می کنیم که قصد ما از انتشار این گزارش اطلاع رسانی و آگاهی خوانندگان از جزئیات و برگزاری کنسرت های پاپ و موسیقی بومی و محلی در استان بوشهر و نیز بررسی مشکلات پیش روی هنرمندان، مخاطبان و برگزارکنندگان کنسرت های موسیقی است و روزنامه پیام عسلویه از نقطه نظرات هنرمندان و صاحبان اندیشه در این حوزه استقبال می کند.
ارسال دیدگاه
