دعوت الهی
دکتر عباس فضلی
قرآن کریم در آغاز سوره ی بقره در بازخورد و مواجه با قرآن، انسان ها را به سه گروه متقین و کفار و منافقین تقسیم نموده و خصوصیات آنها را بر می شمرد. ولی در ادامه آنها را به گروه اول دعوت می کند و می فرماید: یا ایها الناس اعبدوا ربکم الذی خلقکم و الذین من قبلکم لعلکم تتقون(بقره/ 21)
اولا دعوت های الهی به صورت کلی و عمومی است از این جهت فرمود: یا ایها الناس... این خطاب عام بیش از بیست بار در قرآن تکرار شده؛ چنان که هدایت هم به صورت عمومی(هدی للناس) آمده است.
ثانیا در آیه شریفه دعوت به عبادت می کند. به نظر می رسد عبادت در معنای عام کلمه هر گونه توجه به خدا را شامل می شود هر چیزی که در زندگی آدمی رنگ خدایی گرفته و با نیت الهی باشد؛ عبادت محسوب می شود.(بقره/138) نماز و روزه از مصادیق بارز عبادت هستند که قرآن کریم ما را به بهره گیری و استعانت از آنها فرمان داده است.(بقره/45)
ثالثا فلسفه ی عبادت شکرگزاری از ولی نعمت است در آیه فوق هم فرمود چون شما را آفرید او را عبادت کنید. بنابراین اولین و بزرگترین نعمت ها وجود و اولین بازخوردها سجود و کرنش در مقابل حق است. وجود اقتضای سجود را دارد.
رابعا این دعوت عام برای عبادت الهی و تن دادن به بندگی در حقیقت برای ورود به صف پارسایان است(لعلکم تتقون) و رمز ورود به این گروه را در گرو یادآوری وجود و توجه به سجود می داند. عبادت و تقواست که انسان را از ناملایمات و ناهنجاریهای حیات مصون ساخته و امور اخلاقی را حاکم می کند تا آنجا که به تعبیر برتراند راسل مجموعه ی قوانین اخلاقی به علت تضاد بین هوش و احساسات برای بشر ضروری است.(اخلاق و سیاست در جامعه ص 12)
  نکته ی پایانی این که خداوند پس از معرفی اصناف سه گانه انسان ها و توصیف پاره ای ویژگی ها ما را به پذیرش حق و پرستش او دعوت می کند تا در صف متقین قرار بگیریم و از گروه کفار و منافقین فاصله بگیریم.